Thursday, March 22, 2012

Plagiarism versus Sincerity


Bigyan Sharma

Let me start this article about the ‘sincerity in writing’ with an example of a world (in)famous intellectual fraud that was revealed in New York City, and is known as the Jayson Blair scandal. This picture (on the left) of a young man printed in News Week, the second –largest magazine of the United States, belongs to Blair who dragged the popular international newspaper The New York Times into a shameful news fabrication and plagiarism scandal which eventually forced Howell Raines, the Times' executive editor to apologize for the lapses in journalistic integrity.
As Blair started fabricating news stories, soon after he entered the New York Times in 1998, getting involved in rearranging and rewriting of printed articles from other news media, and citing anonymous sources. He created imaginary interviews and produced field reports from places he had never visited until October 2003, when his fraud was revealed and Blair himself became the subject matter of a sensational news story. And a journalist’s photo was printed on the newspaper’s front page which is very rare in the world.

The New York Times reported on Blair's journalistic misdeeds in an unprecedented 7,239-word front-page story on May 11, 2003, headlined "Times Reporter Who Resigned Leaves Long Trail of Deception”. The newspaper called the affair ‘a low point in the 152-year history of the newspaper’. This incident reassured people that truth exists and distortion of the truth just leaves a momentary effect.

Sincerity in writing has been one of the most pressing issues in the intellectual community across the world today, as originality is felt to have been lacking in the writing. The development of technological innovations has created fast access to research material, some suspect, and writers have fallen into bad habits – relying on other author’s work without checking their sources.
Illusionary contents are dominating media space as a global trend. Though underdeveloped countries like Nepal and many other African, South Asian and Asia Pacific countries are considered to have been practicing journalism with low level ethical practices and insufficient factual grounds to demonstrate credibility, ‘developed’ European and American practices are also none too fair. The way western journalists produce reports from war torn countries like Afghanistan are often biased and inaccurate. Are the reports carried out by them really reported from the battle ground, with the citation of informed sources to prove the credibility of their story? Often no. Critics say that reports from such places are not always true. They may be non-expert, second-hand reporting from a sheltered location. Robert Frisk, veteran English writer and journalist, who has wide experience of conflict reporting, terms such sluggish practice as ‘hotel journalism’. Frisk who was stationed in Baghdad during the 2003 invasion of Iraq and filed many eyewitness report has criticised other journalists based in Iraq for what he calls their ‘hotel journalism", literally reporting from one's hotel room without interviews or first -hand experience of events.

Room journalism (not dissimilar to hotel journalism) is the problem currently facing the Nepali media community, especially as the online news portal suffers from lack of investment and qualified human resources. Copy-pasting of news with a little modification is common practice in online journalism here. Even the number one claimed (by themselves) national broadsheets are not free from plagiarism scandals.

In the month of February this year, Kantipur, a leading Nepali national daily which claims to be the largest selling newspaper in the country, was hit by a plagiarism scandal similar to Stephen Glass and Jayson Blair after one of its staff writers was found to have published a number of technology related articles that originally appeared in the New York Times under his own byline without giving any credit to the original source.

Aashis Luintel, coordinator and technology writer of ‘Hello Sukrabar’, a Friday supplement published by Kantipur, featuring lifestyle, entertainment, information-technology (IT) and youth related topics was found to have published more than half a dozen articles related to technology sector under his name by heavily borrowing or even copying from the New York Times.
Though initially Kantipur tried to hide the mistake by presenting the weakness as the technical error, it was forced to apologise on February 10 following continuous criticism and pressure from readers including social networks/blog communities. Finally Kantipur relieved writer Luintel of his duties.

In the case of Anuja Baniya, whose false story about return of lost Rs. 9 million to the concerned person and news of Rasendra Bhattarai who was misleadingly presented as a billionaire in Kantipur are examples that depict the lack of sincerity of the writers/ journalists who recklessly forget to follow the general principle of verifying the commonly available sources to cross check the facts before they serve information to the public.

Search engines have been immensely contributory to those writers wishing to verify information. At the same time, they have proved a boon for the sluggish writer as a false demonstration of their knowledge. However, the future seems dark for those people who undermine the value of writing mainly for two reasons-first, the reading community has become watchful and responsive with the power to bring down such practitioners and secondly technology is advancing in such a rapid pace, one day it may automatically blacklist the cheaters through search engines.

Writing is a profession where self integrity should apply, instead of law and professional code of ethics against intellectual weaknesses, frauds and crimes. A professional journalist must need to think and rethink before making their writing public - if I am fair in writing, if I have followed the basic standard of writing, and if my writing lays positive impacts on the readers then I deserve the respect of my colleagues and my readers alike.

(The Internet resources used while producing this article include the websites of New York Times, CNN News, Wikipedia, nepalnews.com, mysansar.com, and ekantipur.com)

Wednesday, July 22, 2009

शानको जिन्दगी: जोसग प्रतिभा, सुन्दरता र पैसा सबै छ

उनीसग प्रतिभा छ, सुन्नरता छ र पैसा पनि छ । त्यसो त कामले नै मानिसलाई सुन्दर बनाउने हो तर भौतिक सुन्दरता भयो भने त सुनमा सुगन्ध नै भइहाल्यो । कतिपयस"ग सुन्दरता हुन्छ तर धन हु"दैन, कतिस"ग धन हुन्छ तर सुन्दरता हु"दैन । कतिपयस"ग सुन्दरता र धन दुबै होला तर नाम हु"दैन । सुन्दरता, नाम अनि दामको मामिलामा संसारका सबै सेलीब्रेटीमध्ये पहिलो नम्बरमा आउने यस्तै सौभाग्य पाएकी महिला हुन्- मोडेल तथा अभिनेतृ एञ्जिलेना जोली ।

फोर्ब्स म्याग्जिनको दाबीअनुसार जोली संसारकै सबैभन्दा शक्तिशाली सेलिब््र्टी हुन् । यसवर्षरिलिज भएका धेरै ब्लकबस्टर फिल्म र मिडियाको अनन्त कभरेजलाई धन्यवाद- जसले जोलीलाई यहा"सम्म पुर्‍यायो । गएको १२ महिनामा उनले २ करोड सात लाख अमेरिकी डलर कमाइन्, जुन संसारका कुनै महिला सेलीब्रेटीलेे कमाउन सकेनन् ।


कुङ फु पाण्डा, थ्राइलर साल्टलगायतका चलचित्रबाट उनलाई मनग्य धनलाभ गर्ने सौभाग्य मिल्यो । यसबाहेक जुम्ल्याहालाई जन्म दिएपछि उनी पब्लिसिटीमा सबैभन्दा अगाडि आइन् । एञ्जेलिना अभिनेतृ मात्र होइनन्, उनी समाजसेवी पनि हुन् । समाजसेवाका कार्यमा उनले गरेको लगानीले उनलाई चर्चित फिलान्थ्रोपिस्ट सेल्रि्रेटी पनि बनाएको छ । यसबाहेक अभिनेता ब्राड पिटस"गको सम्बन्धले पनि उनलाई चर्चाको शिखरमा पुर्‍याउन सहयोग गर्दै आएको छ । कमाइको हिसाबले भन्ने हो भने ब्राट पिट उनीभन्दा धेरै पछि छन् । एञ्जेलिना पहिलो स्थानमा छिन् जबकि पिट नवौ" स्थानमा । त्यसैगरी उनी अफ एअर जीवनका बारेमा र्सार्वजनिक हुने पहिलो सेल्रि्रेटीमा पनि पर्छिन् ।

अमेरिकी अभिनेतृ एञ्जेलिना संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय एजेन्सीकी सद्भाव राजदूत पनि हुन् । गोल्डेन ग्लोब अवार्ड र दर्ुइ वटा स्त्रिmन एक्टर गोल्ड अवार्डसमेत प्राप्त गरिसकेकी एञ्जेलिना धेरै मानवीय कार्य गरेका कारण पनि चर्चित छिन् । राष्ट्रसङ्घीय शरणार्थी उच्चायुक्तको कार्यालयस"गसमेत काम गरिसकेकी यी अभिनेतृ आफ्नो सुन्दरताका कारण संसारभरि प्रसिद्ध छिन् ।


"लाखौ" मानिसहरु पीडामा बा"चिरहेका छन्, हामी त्यसबाट अछुतो रहन सक्दैनौ" । म उनीहरुलाई सहयोगको हात फैलाउन चाहन्छु, म अरुले भन्दा फरक तरीकाले सोच्छु भन्ने लाग्दैन । मलाइ लाग्छ- हामी सबैले न्याय र समानता चाहन्छौ", यसैले नै मानिसको जीवनलाई अर्थपर्ूण्ा बनाउ"छ । हामी सबैले सोच्नर्ुपर्छ कि हामी त्यस्तो अवस्थामा हुन्थ्यौ" भने अवश्य पनि अरुको सहयोगको अपेक्षा गथ्र्यौ""- उनले भनेकी छन् ।


Tuesday, June 16, 2009

पोर्नोसाइटको कुलत






के तपाईं पत्याउनुहुन्छ - कसैले वेबसाइटमा एक दिनमा १० हजार पेज पोर्नो साइट भिजिट गर्न सक्छ - अझ आफूले काम गर्ने कार्यालय समयमा - यौन जिज्ञासाले हो वा कुण्ठाले मानिसलाई यस्तो अवस्थासम्म पनि पुर्‍याउ"दो रहेछ । गत वर्षो मे महिनामा जापानमा एउटा यस्तो घटना भएको थियो । दक्षिणी जापानको किनोकावा सहरको एउटा कार्यालयमा काम गर्ने एक पुरुषले नौ महिनाको अवधिमा सात लाख ८० हजार वेव पेज हिट गरे र उनी कारबाहीमा परे ।


जब ती पुरुषले काम गर्ने कम्युटर भाइरसग्रस्त भए, उनका सुपरभाइजर र्सतर्क बने । ५७ वषर्ीय नाम नखुलाइएका उनलाई कारबाहीस्वरुप घटुवा गरियो र २० हजार जापानी येन तलब घटाइयो । एक दिन दर्ुइ दिन हु"दै कामको गति कम हु"दै गएपछि उनलाई निगरानीमा राख्न थालियो । अनुसन्धानपछि पत्ता लाग्यो कि काम गर्ने समयमा घन्टौं पार्नो साइट र्सर्फगर्दैमा उनको दिन व्यतित हुन्थ्यो ।

जुलाई महिनामा त उनको पोर्नो साइट सफिर्ङ यति उचाइमा पुग्यो कि उनले १ लाख ७७ हजार पटक पोर्नो साइट र्सर्फगरे, त्यो पनि कार्यालय समयमा । लत पुरानै भए पनि अलग अलग डेस्क भएका कारण सुरुमा उनको बानीबारे कसैले अनुमान गर्न सकेका थिएनन् । तर, उनको कम्युटर काम गर्न नसक्ने गरी भाइरसग्रस्त्ा भएपछि उनका सुपरभाजरहरुले कम्युटरमा ब्राउज हिस्ट्री हेरेपछि सबै खुलासा भयो ।


यो त र्सार्वजनिक भएको एउटा घटना हो, जसले विश्वमा बढिरहेको यौनसम्बन्धी बेवसाइट र्सर्फगर्ने लतको दृष्टान्त दिन्छ । सा"स्कृतिक रुपमा पश्चिमाभन्दा पर्ूर्वीय देशहरु यौन मामिलामा अलि अनुदार नै छन् । तर, यौन रुचिको अभीष्ट कुनै पनि रुपमा पूरा गर्न मानिसलाइ सामाजिक रुपमा स्थापित गरिएको वैचारिक बन्धनले रोक्दो रहेनछ । पश्चिमबाट पर्ूवतिर र्सर्दै आएको यो रोगले मध्यपर्ूव र एसियालाई ग्रस्त पारेको छ ।

पोर्नो साइटको प्रयोगले समाजलाई विसंगत बाटोतिर डोर्‍याएको भन्दै इजिप्टले पोर्नो साइटमाथि पर्ूण्ा प्रतिबन्ध लगाइसकेको छ । दक्षिण एसियाकै करा गर्ने हो भने पनि पाकिस्तानले सात वर्षगाडि नै यसको उन्मुलनको आवश्यकता देखिसकेको थियो ।


अश्लीलताविरुद्धको अभियानस्वरुप सन् २००३ मा नै पाकिस्तानले त्यस्ता साइट प्रतिबन्धित गरेको थियो, यद्यपि उसको यो निर्ण्र्ााधेरै नै आलोचित बन्न पुग्यो । रुढीवादी मुस्लिम समाजले नेटमा सूचना खोज्नबाट नागरिकलाई प्रतिबन्ध गरेको आरोप पाकिस्तान सरकारमाथि लाग्यो । त्यो बेला पाकिस्तानमा दस लाख मानिसहरुस"ग इन्टरनेटको पहु"च थियो ।

त्यसो त यौन मानवीय रुचि हो, यो रुचिलाई सम्बोधन गर्ने अपेक्षाका साथ भिटिटरहरु पोर्नो साइट ब्राउज गर्छन् भन्ने मान्यता सम्रगमा सत्य हो तर त्यसका कारणलाई अझ अंशमा हर्ेन सकिन्छ । अमेरिकामा गरिएको एक र्सर्वेक्षणको परिणामअनुसार ७२ प्रतिशतले यौन उत्तेजनालाई निकास दिन यस्ता साइट हर्ेर्ने बताएका थिए भने ६९ प्रतिशतले उत्तेजना सिर्जना यस्तो गरेको बताएका थिए ।


बा"कीमध्ये केहीलेे जिज्ञासा भनेका थिए भने कतियले वास्तविक जीवनबाट भाग्न आफूहरुले यस्ता साइट हर्ेर्ने बताएका थिए । बढ्दो पोर्नो सफिर्ङको उत्तरमा श्रीलंकाले पनि गएको वर्षपोर्नो साइटमाथि प्रतिबन्ध लगायो । पाकिस्तानलेे मोबाइलमा समेत यस्ता साइट होस्टिङ भए नभएकोबारे निगरानी गर्‍यो । अहिले भारतमा पनि पोर्नो साइटको प्रयोग यसरी बढेको छ कि त्यसको अनुमान गर्न पनि गाह्रो छ ।

पोर्नो साइटको प्रयोगका सर्न्दर्भमा सकारात्मक र नकारात्मक दुवै दृष्टिकोण विद्यमान छन् । कोही यसलाइ विकृति र नकारात्मक चिन्तनको स्रोतका रुपमा लिन्छन् भने कसैले यसको प्रयोगलाई सकारात्मक ठान्छन् । यस्ता साइटमाथि प्रतिबन्ध लगाउ"दा लुकिछिपी यसको प्रयोग झनै बढ्ने कतिपयको धारणा छ । तर, पोर्नो साइटप्रति बालबालिकामा बढ्दो चासोले भने उनीहरुको रचनात्मक सोचाइ र समयलाई अर्थविहीन बनाइरहेको सत्यप्रति सचेत हुनु जरुरी छ ।





यस्ता साइट प्रतिबन्ध गर्न कतिपय देशहरुले र्सच इन्जिनको सहयोग लिएका छन् भने इन्टरनेट सेवा प्रदायकस"गको सहकार्य र फिल्टर मसिनको प्रयोगबाट पनि यस्ता साइट ब्लक गरिएका छन् । जस्तो विङ र्सच इन्जिनले भारतमा पार्नो र्सचमा रोक लगाएको छ ।

Wednesday, April 15, 2009

१२ वर्षे बालबालिकाको यौनमोह



अमेरिकामा धरै स्कुले बालबालिकाहरुले १२ वर्ष हुनुअघि नै यौनसम्पर्कको अनुभव लिइसकेका हुन्छन् । युनिभर्सिटी अफ टेक्सास स्कुल अफ पब्लिक हेल्थले गरेको अध्ययनबाट यस्तो निष्कर्ष निकालिएको हो ।

टेक्सास स्कुल अफ पब्लिक हेल्थका व्यावहारिक विज्ञानका सहायक प्राध्यापक क्रिष्टिने मार्खमका अनुसार अमेरिकाका दक्षिण-पूर्वी शहरमा रहेका धरै विद्यालयहरुमा यो समस्या छ । बालबालिकाहरुमा कस्ता खालका यौनसमस्या छन् भन्ने परिक्षण गर्न र ती समस्यालाई निराकण कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा पत्ता लगाउन यो अनुसन्धान गरिएको थियो ।

मार्खमका अनुसार सात कक्षामा पढ्ने बालबालिकाहरुसमेत जोखिमपूर्ण यौनमा संलग्न छन् । अध्ययनमा स्कुले बालबालिकालाई कस्तो खालको यौन सम्बन्धमा संलग्न छन् भनी सोधिएको थियो । उनीहरु योनी र लिंगबाट हुने सीधा मौथुन, मुखमौथन वा गुुदद्वार मैथुन, कस्तो खालको यौनिक क्रियामा संलग्न थिए भन्नेबारे अध्ययन गरिएको थियो । अनुसन्धानले देखायो- १२ वर्षसम्म आइपुग्दा १२ प्रतिशत स्कुले बालबालिकाहरु योनी र लिंगबाट हुने सीधा मौथुनमा संलग्न भइसकेका थिए । ७.९ प्रतिशतले मुखमैथुनको अनुभव लिइसकेका थिए, ६.५ प्रतिशतले गुदद्वार मैथुन गरेका थिए भने ४ प्रतिशतले यी तीनै प्रकारको यौनको अनुभव बटुलिसकेका थिए ।

मार्खमको भनाइ छ ः यस्तो यौनसम्बन्ध एकदमै जोखिमपूर्ण छ किनभने १४ वर्षअघि नै यौनसम्बन्ध राख्नेहरुले जीवनमा धरै जनासँग यौनसम्पर्क राख्ने सम्भावना हुन्छ, यति मात्र हैन, उनीहरुको सम्पर्क असुरक्षित हुन्छ र लागुपदार्थ दुव्र्यसनको सम्भावना पनि त्यस्तै रहन्छ, बालिकाहरु गर्भवती बन्ने समेत सम्भावना हुन्छ र अन्य सरुवा यौनरोगको संक्रमण हुनसक्छ ।

अध्ययनका अनुसार योनी र गुदद्वारमा सम्भोग गर्ने विद्यार्थीहरु कण्डमको प्रयोग गर्दैनन् । एक चौथाइ विद्यार्थीहरु चार जनाभन्दा बढीसँग यौनसम्पर्क गर्छन् । तीन प्रकारकै यौन सम्पर्क गर्नेहरु पुरुष विद्यार्थीहरु रहेको र उनीहरुमध्ये धेरैजसो अफि्रिकि मूलका अमेरिकी भएको पनि अध्ययनले देखाएको छ ।

अमेरिकामा असुरक्षित यौनसम्पर्कको मात्रा व्यापक छ । सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड पि्रभेन्सनका अनुसार १५ देखि १९ वर्ष उमेर समूहका ८० प्रतिशत महिलाहरुमा अनिच्छिक गर्भ रहन्छ । त्यसैगरी धेरै किशोर किशोरीहरुमा गुदद्वार र मुखमौथुनबाट सरुवा यौनरोग लाग्दैन भन्ने भ्रम रहेको छ, जुन भ्रम हटाउन आवश्यक देखिएको छ ।


कम उमेरमा सेक्स गरे खतरा?
यौन सम्पर्क आवश्यक र स्वास्थ्यको लागि फाइदाजनक पनि छ तर एक अनुसन्धानले कतिपय अवस्थामा यो हानीकारक हुने पनि देखाएको छ । नयाा अनुसन्धानबाट पत्ता लागे अनुसार जसले जवान अवस्थामा बढी समय यौन सम्पर्क गर्छन, उनीहरुलाई क्यान्सरको खतरा हुन्छ, यद्यपि यो कुरा सत्यको रुपमा प्रमाणित भइसकेको छैन । क्याम्बि्रज युनिभर्सीटीका अनुसन्धानकर्ताहरुले खलासा गरेअनुसार २० देखि ३० वर्षको उमेरमा ज्यादा यौन सम्पर्क गर्ने वा हस्तमैथुन गर्नेहरुमा यो खतरा रहन्छ । अनुसन्धानकर्ताहरुका अनुसार सेक्सुअल हर्मोन क्यान्सर र क्यान्सरको विकास गर्ने टिस्युबीच सम्बन्ध हुन्छ । यसले क्यान्सरको सम्भावना बढाउाछ ।

(यो सामग्री लण्डनबाट प्रकाशति हुने युरोपको नेपाली पत्र साप्ताहिकका लागि तयार पारिएको हो)

Monday, April 6, 2009

एचआइभीको आगो


अफ्रिका जलिसक्यो,
अमेरिका पनि यही बाटो पछ्याउँदैछ


तस्वीरमा देखिएका यी मानिस जाम्बियाका हुन् । सायद उनी अव जीवनको अन्तिम पलहरु बिताउँदैछन् । उनी जीवनलाई बिसर्जन गर्नुअघि जाम्बियाकै एक अस्पतालमा दिनहरु काट्दैछन् । नुहाउन लगिंदै गरिएका यी व्यक्ति सव-सहारा अफ्रिकाका २ करोड २० लाख मानिसहरुमध्ये एक हुन्, जो उम्कनै नसक्ने गरी एचआइभी एड्सको विश्वव्यापी जालोमा परेका छन् ।



यी युवाको नाम सेभेलिनो बन्दा हो, लुसाकाको चुंगा चिहानस्थलमा एकाविहानै यी युवा चिहान खन्दै छन् । उनीजस्तै १ सय २६ मानिसहरु दिनदिनै यो चिहानस्थलमा मृत्युको खाडल खन्छन् । यहाँ दैनिक करिब ५० मृतकहरुको चिहान बनाइन्छ, जममध्ये धरै एचआइभी एड्सको कारणले मर्ने गर्छन् ।

जाम्बियाको लुकासा र आसपासका क्षेत्रहरु यौन व्यापारका लागि जक्सन नै बनेका छन् । मुख्य सडक छेउछाउमै युवतीहरु ट्रक ड्राइभरहरुको प्रतीक्षा गरेर बसिरहेका हुन्छन् । तस्वीरमा देखिएकी युवती ग्राहकलाई तान्ने मुडमा छिन् । यसरी हुने गरेका यौनसम्बन्ध सव-सहारा अफ्रिकाका लागि दुर्भाग्य बन्दै आएको छ । असुरक्षित यस्ता सम्बन्धहरुले एचआइभीको आगोमा पेट्रोल छर्किरहेका छन् ।


सन् १९८१ मा अमेरिकामा पहिलो पटक पहिचान भएको एचआइभी/एड्स अहिले संसारभरि डढेलोझंै फैलिँदैछ । साउथ सहारा अफ्रिकी देशहरु त एचआइभीको डढेलोबाट भष्म हुने दिशातर्फ उन्मुख छन् भने सभ्य भनिने अमेरिका पनि अफ्रिकाकै पाइला पछ्याउँदैछ ।

एचआइभी एड्सको अवस्था अफ्रिकाका लागि दुर्भाग्यपूर्ण नियति हो । अफ्रिकाका कतिपय कुनाहरुमा एड्स भन्ने शब्द नै प्रयोगमा छैन किनभने एड्सको शिकार हुनेहरु या त आफू केको कारणले मर्दैछु भन्नेबारे अनभिज्ञ रहन्छन् या त समाज यस विषयमा बोल्नै चाहँदैन । त्यसो त एचआइभी भाइरसले विश्वलाई नै बढारिरहेको छ, यसमा अपिmका अपवाद हुन सक्दैन तर अफ्रिका जुन नियतिको सामना गरिरहेको छ, त्यो अरु महादेशहरुले कम गरिरहेका छन् ।

सबसहारा अफ्रिकामा सन् २००७ को अन्त्यसम्म दुई करोड २० लाख मानिस एचआइभी संक्रमित भएर बाँचिरहेका थिए । एड्सबाट यो वर्ष मात्र करिब १५ लाख मानिसको मृत्यु भइसकेको छ भने १ करोड १६ लाख बालबालिकाहरु टुहुरा बनेका छन् । विश्वमा एड्सबाट हुने मृत्युमा दक्षिण अफ्रिकालेे सबैभन्दा ठूलो हिस्सा ओगट्छ, जहाँ अहिले ५७ लाख मानिस एचआइभी संक्रमित भएर बाँचिरहेका छन् ।

त्यसो त अमेरिकाबाटै एचआइभीको जीवाणु फेला परेको थियो तर अझै पनि धेरै अमेरिकीहरु एचआइभीलाई पराईहरुको रोग भन्ने ठान्छन् । आफूहरु सुरक्षित रहेको र संसारको कुनै निश्चित समूहलाई लाग्ने रोग हो भन्ने उनीहरु सम्झन्छन् । धरै अमेरिकीहरुलाई थाहा छैन- अमेरिकाको राजधानी बासिङ्टन डिसीलाई यो भाइसरले कसरी कब्जामा लिँदैछ भन्ने कुरा ।
एक तथ्यांकअनुसार, वासिङ्टन डिसीका कूल बासिन्दामध्ये तीन प्रतिशत एचआइभी/एड्स संक्रमित छन्, जुन अमेरिकाका सबै शहरहरुको भन्दा उच्च दर हो । एचआइभी प्रशासन निर्देशक सान् नन् हाडर भन्छन्- 'एचआइभीको दर वासिङ्टनमा बढ्दै छ, यस्तै हो भने पश्चिमी अफ्रिकालाइ यसले जिताउनेछ र युगाण्डा र केन्याका केही भागहरुमा भन्दा पनि बढी हुनेछ ।"

एक प्रतिवेदन अनुसार २००६ भन्दा २००७ मा एचआइभी संक्रमितको संख्या २२ प्रतिशतले बढेको छ । बासिङ्टनका संक्रमितमध्ये ७५ प्रतिशत अश्वेत छन् । एचआइभी/एड्स सङ्क्रमित हुनेहरु अधिकांश मध्य उमेर समूहका छन्, जसमध्ये सात प्रतिशत ४० देखि ४९, पाँच प्रतिशत ५० देखि ५९ र ७० प्रतिशत ४० वर्षभन्दा माथि उमेर समूहका रहेका छन् । अमेरिकीहरुमा धेरै जनासँग राखिने यौनसम्बन्धल एचआइभीको विस्तारमा सबैभन्दा बढी योगदान गरेको छ भने समलिंगी यौनसम्बन्ध र लागुपदार्थ दुव्र्यसनका क्रममा हुने जोखिमले पनि एचआइभी फैलन मद्दत पुर्‍याएको छ ।
एचआइभी जीवाणुले धेरै वासिङ्टनबासीलाई आक्रान्त पारेपछि त्यहाँको स्वास्थ्य विभाग आलोचित हुँदै आएको छ । यही आलोचनाको बीचमा विभागले युवाहरुको एचआइभी परीक्षण अभियान चलाएको छ भने १५ लाख कण्डम निःशुल्क वितरण गरेको छ । पछिल्ला प्रतिवेदनहरुबारे आफ्नो विचार राख्दै मेयर एडि्रयन फेन्टीले निर्वाचित अधिकारीहरु यस विषयमा सचेत हुनुपर्ने बताएका छन् । साथै उनले संक्रमणको दर घटाउन नागरिकको तहबाट भएको बेवास्ताप्रति दुःखेसो पनि व्यक्त गरेका छन् ।

'अल्पसंख्यक समुदायमा यसको असर उच्च छ, यो एकदमै चिन्ताजनक कुरा हो'- नेसनल इन्टिच्युट अफ हेल्थ प्रोग्रामका निदर्ेेशक एन्टोनी फाउसीको भनाइ छ । यो त स्वास्थ्यपरीक्षण गरिएकाहरुमा मात्र आधारित छ । कतिले त परीक्षण नै गराएका छैनन् । संक्रमणको दर अझै उच्च हुनसक्छ भन्नेतर्फ इन्टिच्युटले सचेत बनाएको छ ।

(यो सामग्री एजेन्सीहरुको सहयोगमा तयार पारेको हु । टोम स्टोडार्टले गेटी रिपोर्टेजका लागि खिचेका यस सामग्रीभित्र राखिएका तस्वीरहरु टाइम म्यागजिनको अनलाइन संस्करणबाट साभार गरिएका हुन्।)

Friday, April 3, 2009

नारी दिवस




- सानु घिमिरे




प्रत्येक बर्ष आउने
सडक सडकमा गर्जिने
रगत रगतमा प्रबाहित हुने
सभा सम्मेलनमा घन्किने
अनि कार्यपत्र बनेर थन्किने
मेरी नारी दिवस १
अब पर्ब मात्र होइन
मेरी दैनिकी भएर आऊ
म तिमी संगै त्तातिई रहेकी छु
तिमी संगै चिच्याई रहेकी छु
शिक्षा, स्वास्थ्य , सुरक्षा, अधिकार
र आर्थिक क्षेत्रमा समान पहुँचको लागी १
अर्को आबाज नेपथ्यमा रोइरहेकी छे
म बेचिन चाहन्न,
आबाज लर्बरिदैछ
घरेलु हिंसाबाट मुक्ति देऊ१
कलेजबाट निरन्तर आएको स्वर
रोजगारीको अबसर देऊ
आबाजै आबाजमा म हराइ रहेकी छु
तर तिमी संगै म कराइ रहेकी छु
हरेक क्षेत्रमा आरक्षण देऊ
आबाज अधिकार खोज्छ
निर्णायक तहमा हस्तक्षेप गरौ
चेतनाको लहर जाग्छ
बैबाहिक बलात्कार१
न्यायालय रुन्छ
सुरक्षीत गर्भपतन१
अज्ञानता भक्कानिन्छ
रोदनै रोदन बिच म उर्लिरह्न्छु
नारी दिवस १ म तिमी संगै कुर्लिरहन्छु


मुद्दाहरुको फेहरिस्तमा
ठमेल बोल्छे
यो मेरो बाध्यता हो१
अरब बाट सन्देश पठाउछे
यो मेरो गरीबी हो
अमेरिकामा लुकेका कथाहरु
ऑस्ट्रेलियामा दुखेका ब्यथाहरु
युरोपमा चोइटिएका सपनाहरु
यही दिनमा सुनिन पुग्छन
एउटै आबाजमा उनिन खोज्छन
अत्तालिएका आबाजहरुमा म पनि आत्तिन खोज्छु
तर नारी दिवस १ तिमी संगै म तात्तिन खोज्छु
सार्थक बनोस मेरी नारी दिवस
हात हात जोडन खोज्छु
मुटु मुटु जोडन खोज्छु
क्रंदन लाई गर्जन बनाएर
एउटै आबाज निकाल्न खोज्छु
नारी एकता जिंदाबाद !
महिला मुक्ति जिंदाबाद !!




(सानु घिमिरे अष्ट्रेलियामा पढ्दै छिन, उनले आम सन्चार र पत्रकारितामा विशिष्ट श्रेणीमा स्नातकोत्तर गरेकी छिन्, मैले चिने अनुसार उनी कोमल हृदयकी छिन तर कहिलेकाही एकदमै बोल्ड पनि छिन्)

नेपाली युवा जो आफ्नै देशमा पराइ छन्



विकास शेर्पा र उनका साथीहरु सिंगापुरबाट नेपाल फर्केको दुइ वर्षबितिसकेको छ तर उनीहरु अहिले पनि सिंगापुरे भाषा बोल्छन् र 'सिङ्लिस' गीत गुनगुनाउ"छन् । आफ्ना बाबुहरु सिंगापुरे प्रहरीको गोर्खा पल्टनमा सेवारत रह"दा यी टिनएजरहरु सिंगापुरमा जन्मिए र त्यहीं नै हर्ुर्किए । ४५ वर्षपुगेपछि अवकास लिनुपर्ने अनिवार्य प्रावधानपछि गोर्खा पल्टनका सदस्य र तिनका परविारहरु स्वदेश र्फकनर्ुपर्छ । यसै प्रावधानका कारण १८ वषर्ीय विकास शर्ेपाजस्ता टीनएजरहरु पनि नेपाल र्फकनर्ुपर्छ तर उनीहरुका लागि आफ्नै देशमा घुलमिल हुन गाह्रो पर्छ ।


'मलाई लाग्थ्यो, म सिंगापुर छाड्न तयार थिए", तर काठमाडांैको नया" जीवनका लागि आपूलाई तयार पारसिकेको छैन', विकास भन्छन् । काठमाडांैका लागि उनहीहरु नौला छन् । नव आगन्तुकको रुपमा उनीहरुले सबैभन्दा पहिले काठमाडांैको प्रदूषणस"ग बानी पर्नुपर्छ र हाइजेनिक खानामा गिरावट ल्याउनर्ुपर्छ । यति मात्र होइन, उनीहरुलाई भाषाको पनि समस्या छ । उनीहरु नेपालीजस्ता नै देखिन्छन् तर राम्रोस"ग नेपाली बोल्न आउ"दैन, यसले गर्दा पसलेहरुले पनि उनीहरुलाई विदेशीको जस्तो व्यवहार गर्छन् र उनीहरु ठगिन्छन् ।

एकाएक साथीभाइबाट छुटि्टदा र परििचत वातावरणबाट टाढा रह"दा काठमाडांैमा उनीहरुको जीवन जटील बनेको छ । १९ वषर्ीय दिनो गुरुङ यतिबेला असहज महसुस गररिहेका छन् । आफ्नी सिंगापुरे मायालुसाग च्याटमा कुरा गरेर र इमेल लेखेर उनले समय विताइरहेका छन् । गएको जनवरीमा उनी दर्ुइ हप्ताको लागि सिंगापुर गएका थिए जहा" उनी आफ्नी गर्ल पmेन्डस"ग रहे र आफूलाई मनपर्ने सिंगापुरको लोकप्रिय समुद्री किनार इस्ट कोस्ट पार्कमा समय बिताए ।

१९ वषर्ीया सुजिता गुरुङको अवस्था पनि त्यस्तै छ । उनी भन्छिन,् 'मेरो लागि पहिलो दर्ुइ महिना अति कठिन थिए, त्यो समय मलाई साह्रै दिक्क लाग्यो ।' बुबाआमालाई लाग्यो, नया" वातावरणमा छोरी खराब संगतमा पर्नसक्छे, त्यसैले उनलाई पहिलो एक महिनामा साथीभाइस"ग घरबाहिर जाने अनुमति पनि दिइएन ।

सुजिताका साथीहरु अहिले काठमाडांैंका विभिन्न कलेजहरुमा ए लेभल पढ् दैछन् । तर विद्यालयमा पनि उनीहरुलाइ फरक दृष्टिकोणले हेरन्िछ । विदेशको सहज जीवनशैलीका कारण पढाइमा ध्यान नदिने ब्रि्रेका केटाकेटीको रुपमा आफूहरुलाई व्यवहार गरनिे उनीहरु बताउ"छन् । सिंगापुरमा ओ लेभलमा प्रतिष्पर्धा गरेर त्यही नै उच्च अध्ययन गर्ने सोच बनाए पनि उनीहरु नेपाल र्फकनर्ुपर्छ । बुबाहरुको अवकास"गै उनीहरु नेपाल र्फकनुपर्ने हुन्छ ।

'तर स्वदेश पर्कनुअघि हामीलाई कम्तीमा पढाइ सिध्याउन सिंगापुर सरकारले अनुमति दिनर्ुपर्छ', सुजिताको माग छ । नेपालीहरुले पढाइ र अतिरत्तिm कृयाकलापमा राम्रै गरेर देखाएका छन् । उमेश रानाले त्यहा"को युवा मिलिटरी कोर्पको स्टाफ र्सर्जेन्टको रुपमा काम गरसिकेका थिए भने मिलनको पोषाकमा अहिलेसम्म सिंगापुरमा काम गर्दा कमाएको ब्याच झुन्डिएको छ ।
बुबाहरुको अवकासपछि सिंगापुर बस्न नपाउ"दा उनीहरु निरास भएका छन् तर सिंगापुरे जीवनको रमाइलो अनुभव स"गालेर उनीहरु बसिरहेका छन् । सिंगापुरको खानाको सम्झनाले उनीहरुलाई उत्तेजित बनाउ"छ । रमेश पुनले भने, 'नेपाल आउनुअघि सिंगापुरमा अन्तिम पटक घुमंे र मनपर्ने परकिार खाए" ।


(यो फिचर चोङ जी लाङले लेखेका हुन् जुन नेपाली टाइम्सको २७ मार्च अंकमा छापिएको थियो । फिचर मन परेकोले नेपालीमा उल्था गर्ने दुस्साहस गरेको हु । स्केच चाँही रबीनले बनाएका हुन, जुन पत्रिकामा प्रकाशीत फोटोलाइ मिसमास गरिएर बनाइएको हो )